Εγκρίθηκαν οι μελέτες για το ιστορικό Αρχοντικό Νοταρά στα Άνω Τρίκαλα (φωτο)

Η σύνταξη δύο μελετών στο πλαίσιο της προστασίας, αποκατάστασης, ανάδειξης και επανάχρησης του Αρχοντικού Νοταρά στα Άνω Τρίκαλα, προϋπολογισμού 30.000 ευρώ, ήταν το ένα από τα δύο θέματα από την Κορινθία, που απασχόλησαν την Περιφερειακή Επιτροπή. Το δεύτερο που εγκρίθηκε ήταν η «Άμεση αντιμετώπιση βλαβών και συντήρησης σήμανσης-ασφάλισης στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητας Π.Ε. Κορινθίας», προϋπολογισμού 330.000 ευρώ.

Tο ήδη από το 1962 κηρυγμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο αρχοντικό Νοταρά, αποτελεί τεκμήριο της διαδρομής μιας μεγάλης οικογένειας, με καταγωγή στους βυζαντινούς χρόνους και με ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας και αργότερα.

Την εκπόνηση των εν λόγω μελετών αναλαμβάνει απολογιστικά και με αυτεπιστασία η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας και η χρηματοδότηση γίνεται από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, στο πλαίσιο σύμβασης πολιτιστικής ανάπτυξης που υπογράφηκε με το υπουργείο.

Το Αρχοντικό Νοταρά είναι ένα μνημείο με μεγάλη ιστορική αξία για τον ελληνισμό, την ορθοδοξία, αλλά και την αρχιτεκτονική τέχνη.

Το Αρχοντικό Νοταρά, ένα τρίπατο μεγάλο καστρόσπιτο, αποτελεί την έδρα της αρχοντικής οικογένειας των Νοταράδων, που έφτασαν από την Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκαν στα Τρίκαλα στις αρχές του 16ου αι. Εκεί βρίσκεται ακόμα και σήμερα ο Πύργος των Νοταραίων, ο οποίος αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα οχυρωμένη κατοικίας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στον οποίο γεννήθηκε ο Άγιος Γεράσιμος Νοταράς.

Η οικογένεια των  Νοταραίων  έπαιξε σημαντικό ρόλο στα Ορλωφικά (1770), στην Επανάσταση του 1821 αλλά και στον μετέπειτα εμφύλιο πόλεμο. Από την επιφανή αυτή οικογένεια προήλθαν ο Μητροπολίτης Κορίνθου και Γενάρχης του Φιλοκαλισμού Άγιος Μακάριος ο Νοταράς (1731-1805), οι Πατριάρχες Ιεροσολύμων Δοσίθεος (1641-1707) και Χρύσανθος (1707-1731), ο οπλαρχηγός Παναγιώτης Νοταράς και ο Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Πανούτσος Νοταράς.

Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός, ότι η πρώτη γραπτή μαρτυρία για τα Τρίκαλα Κορινθίας γίνεται στην πρώτη βιογραφία του Αγίου Γερασίμου του Νοταρά, η οποία εκδόθηκε το 1625, λίγα χρόνια δηλαδή μετά από την επίσημη ανακήρυξη της αγιότητός του από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η σημερινή εικόνα της οικίας των Νοταράδων προκαλεί θλίψη. Το παλιό τριώροφο αρχοντικό, με την σπάνια αρχιτεκτονική, απειλείται με κατάρρευση μιας και είναι σε πλήρη εγκατάλειψη.

Το Αρχοντικό, το 1962, κηρύχθηκε διατηρητέο, αλλά χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια πριν ξεκινήσουν διαδικασίες να αναπλαστεί, στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Κατά διαστήματα γίνονταν σποραδικές προσπάθειες να προστατευτεί από την περαιτέρω φθορά, με την τελευταία να γίνεται από την 25η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (και την συνδρομή του συλλόγου “Φίλοι των Τρικάλων”), με την εγκατάσταση τσίγκων που αντικατέστησαν την σκεπή.

Όλα αυτά τα χρόνια το Αρχοντικό αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους φοιτητές των αρχιτεκτονικών σχολών, ως εκπαιδευτικό αντικείμενο, όπου υποδεικνυόταν ως εξαιρετικά επείγουσα η αναστύλωσή του.

Το 2007 σε μια επίσκεψή της στα Τρίκαλα η τότε πρόεδρος της Βουλής Άννα Ψαρούδα Μπενάκη είδε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το Αρχοντικό και αποφάσισε να κινήσει τις διαδικασίες ώστε το οίκημα να περάσει στο δημόσιο και μάλιστα στην Βουλή των Ελλήνων, καθώς ο Πανούτσος Νοταράς ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της Βουλής του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους.

Η πρώτη φάση ήταν η διαδικασία εξαγοράς του ακινήτου από τους ιδιοκτήτες του, που είναι απόγονοι της οικογένειας. Δυστυχώς, η τότε δημοτική αρχή του Αντώνη Κλαδούχου (αλλά και οι επόμενες) δεν “έτρεξαν” τις απαραίτητες διαδικασίες και το θέμα “πάγωσε”.