Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά για μένα που μου δίνετε η ευκαιρία να πάρω συνέντευξη από μια τόσο ξεχωριστή και λαμπερή γυναίκα. Η Αθηνά Μελή είναι διακεκριμένη επιστήμονας , βραβευμένη συγγραφέας , ποιήτρια και καλλιτέχνιδα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κιάτο Κορινθίας .  Έχει ζήσει και εργαστεί σε έξι διαφορετικές χώρες…έξι διαφορετικές πατρίδες.

 Από το 2011, ζει και εργάζεται στο Βέλγιο, στο χώρο της πανεπιστημιακής έρευνας και εκπαίδευσης ως αστροφυσικός. Και μπορεί να κάνει μεγάλη καριέρα σαν επιστήμονας όμως η Αθηνά πάντα βρίσκει χρόνο για την δεύτερη μεγάλη αγάπη της , την συγγραφή . Από μικρή ηλικία της αρέσει να γράφει … και η αλήθεια είναι ότι αρέσει και σε εμάς …

Επιμέλεια : Νάνσυ Γιαννιδάκη

Διαβάζοντας το βιογραφικό σου, το οποίο και παραθέτω στο τέλος της συνέντευξης γιατί πραγματικά είναι από τα πιο εντυπωσιακά που έχω διαβάσει, μου γεννάτε αυτομάτως το ερώτημα … ήσουν από μικρή αυτό που λέμε «παιδί – θαύμα»;

Όχι βέβαια (γέλιο). Άριστη μαθήτρια ήμουν βέβαια πάντα και λάμβανα αριστεία για τις επιδόσεις μου.  Απολάμβανα και μου άρεσε να μελετάω εξίσου τα μαθήματα των Φιλολογικών όσο και των Μαθηματικών ή της Φυσικής, η οποία με κέρδισε, και την ακολούθησα σε ένα μακροχρόνιο και όμορφο ταξίδι.

Γενικά θυμάμαι να καταβροχθίζω από μικρή πολλά περιοδικά και βιβλία κυρίως επιστημονικά, φιλοσοφικού περιεχομένου, ψυχολογίας,  λογοτεχνίας. θυμάμαι τον εαυτό μου να διερωτάται για τον άνθρωπο, την ύπαρξη μας, το Σύμπαν και τον κόσμο γύρω μας και να αποτυπώνω τις σκέψεις μου γραπτά (ξεκίνησα να γράφω από δεκατεσσάρων ετών). Εκθέσεις μου διαβάζονταν πολλές φορές στη τάξη.

Αποφοιτώντας από το Λύκειο Κιάτου ξεκινάς  ένα ταξίδι σε διαφορετικούς κόσμους πλούσιο σε εμπειρίες και γνώσεις που μοιάζει και λίγο με ταινία μεγάλης οθόνης … Όταν σε μια παρέα αναφέρεις ότι είσαι επιστημονική συνεργάτιδα στο Πανεπιστήμιο της Alabama, Huntsville / NASA (Marshall Space Flight Center) , τι είναι αυτό που σε ρωτούν ποιο συχνά για να μάθουν ;

Έχω παρατηρήσει ότι  ο κόσμος γοητεύεται από τα άστρα, το σύμπαν και διψά για γνώση. Πολλές φορές, σε φιλικά τραπέζια, σε ένα καφέ ή ταξιδεύοντας, έχω βρεθεί -να χαριτολογήσω εδώ- να δίνω μικρές διαλέξεις εκλαϊκευμένης αστροφυσικής ή κοσμολογίας και αυτό μου δίνει πολύ μεγάλη χαρά, βλέποντας το βλέμμα φίλων ή γνωστών ή ακόμα και αγνώστων να ακούνε με μεγάλο ενδιαφέρον, έκπληξη και δίψα για μάθηση, για τον Σύμπαν, για το αν είμαστε μόνοι και αν είναι δυνατόν ποτέ να κατακτήσουμε τα άστρα.

Στη ζωή σου κυριαρχούν δυο μεγάλες αγάπες . Η επιστήμη που βασίζεται στην έρευνα και στην λογική και η τέχνη που ανθίζει με την φαντασία και το συναίσθημα. Πως εξισορροπείς όλο αυτό ; Και πως θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου σαν άνθρωπο που του αρέσει να «πατάει στη γη» ή σαν αιθεροβάμονα;

Ναι, είναι δυο μεγάλες αγάπες αυτές… Η επιστήμη που όντως βασίζεται στη λογική, αλλά και που εμπεριέχει μέσα της την φιλοσοφία και τη φαντασία, και η ποίηση που εκτός από τις συναισθηματικές χροιές και τη φαντασία, ε ί ν α ι φιλοσοφία. Μια φιλοσοφία μουσικότητας με εύηχες λέξεις και έννοιες, θα έλεγα.

Το γράψιμο γενικά είναι στοχασμός αλλά είναι και γλυπτική του λόγου. Μην ξεχνάμε δε ότι η υπέρτατη ποίηση κρύβεται στον αέναο χορό τους Σύμπαντος και στα μυστικά που κρύβονται στους υπέρτατους φυσικούς και συμπαντικούς νόμους, που μόνο με την φαντασία μπορεί ο άνθρωπος να αγγίξει ως πεπερασμένο όν.

Επομένως, θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου διττό.

Έναν άνθρωπο που βαδίζει ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, που βρίσκει τον εαυτό του να αντιμάχεται δυο δυνάμεις, αντίρροπες μεν γενεσιουργές δε.

Ένα ταπεινό και μικρό όν ανάμεσα σε δύο κόσμους που επικοινωνούν και τρέφουν ο ένας τον άλλο, δίνοντας νόημα στην ύπαρξη.

Έχεις ιδιαίτερη αγάπη στην Ιαπωνία,  μάλιστα η πρώτη σου ποιητική συλλογή είναι Χαϊκού (ιαπωνική ποιητική φόρμα) με τίτλο ”Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι”.

Τι σε κέντρισε σε αυτό το είδος ποίησης.

Τρέφω ιδιαίτερη αγάπη για την Ιαπωνία και τον πολιτισμό της. Έχω ταξιδέψει κι εργαστεί εκεί για μικρά χρονικά διαστήματα. Ήρθα σε επαφή με την ποίηση χαϊκού πριν μερικά χρόνια μέσω ενός καλού φίλου και φιλέλληνα συναδέλφου καθηγητή Ιάπωνα, ένα βράδυ, σε συνέδριο στο Κυότο, συζητώντας για Φυσική, και αργότερα για τα αρχαία επιγράμματα και την μουσικότητα της ελληνικής γλώσσας στον δεκαπεντασύλλαβο.  Στη συζήτηση αυτή άκουσα και για την θαυμαστή μορφή ποίησης των Ιαπώνων, και με έκπληξη διέκρινα και τις μεγάλες ομοιότητες ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς.  Από τότε άρχισα να μελετώ αυτό το είδος ποίησης, πως εξελίχθηκε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και θέλησα να πειραματιστώ με αυτήν, επιβάλλοντας στον εαυτό μου κανόνα, βάζοντας έτσι έναν έμμετρο στοχασμό στη γραφή μου, το οποίο είδα σαν μεγάλη και δημιουργική νοητική και συναισθηματική πρόκληση. Τα ποιήματα αυτά έγιναν η συλλογή αυτή, της οποίας με μεγάλη φροντίδα επιμελήθηκα την εικονογράφηση με διάσημους ιαπωνικούς πίνακες.

Να αναφέρω εδώ λιγα λόγια για το χαϊκού  (俳句) το οποίο όπως προαναφέρθηκε είναι είδος ιαπωνικής παραδοσιακής ποιητικής φόρμας, η οποία με συνολικά 17 συλλαβές είναι η πιο σύντομη μορφή ποίησης στον κόσμο (εκτός των αρχαίων ελληνικών επιγραμμάτων). Το χαϊκού παραδοσιακά αποτελείται από τρεις ομάδες των 5, 7, 5 συλλαβών, οι οποίες τοποθετούνται σε τρεις στίχους για έμφαση ή σε έναν, χωρισμένο με κενά. Πρωτοεμφανίστηκε (μετά από παραλλαγές) στην Ιαπωνία τον 16ο αιώνα και υιοθετήθηκε στην Ευρώπη στις αρχές του 20ου αιώνα. Από εκεί πέρασε στον Ατλαντικό και έφτασε να γίνει πολύ δημοφιλές σε όλο το Δυτικό κόσμο. H «εισαγωγή» του χαϊκού στη Ελλάδα προσδιορίζεται ανάμεσα στα 1900 – 1925.

Θα ήθελες να μας παρουσιάσεις ένα αγαπημένο σου ποίημα Χαϊκού;

Το παρακάτω με τον τίτλο  ”Στο Αύριο”   είναι η τελευταία συστοιχία χαϊκού ποιημάτων (5-7-5 συλλαβών) με την οποία κλείνει η συλλογή ποίησης:

Στο αύριο

 

Το ορκίστηκα.

Είπα θα περιμένω

ένα αύριο.

 

Στο ψηλό βουνό

κανείς δεν θα σε πάει.

Μην περιμένεις!

 

Άνοιξη βρέχει,

κατεβαίνει ομίχλη.

Λουλούδια παντού.

 

Μια ηλιαχτίδα

η βροχή στα μάτια μου

σήμαντρα βουβά.

 

Πιστεύεις ό,τι

θα την συγχωρέσουμε

την ελπίδα μας;

 

Η ανάσταση

της ζωή μας η ψυχή,

του είναι η αρχή…

Τον προηγούμενο μήνα κυκλοφόρησε και η δεύτερη ποιητική σου συλλογή με τίτλο “Τα πάντα ρει και ουδέν μένει” . Τι αποτέλεσε για σένα πηγή έμπνευσης για αυτά τα ποιήματα;

Η συλλογή αυτή γράφτηκε εξ ολοκλήρου στο εξωτερικό με συντροφιά μου πότε το νόστο, και τη μελαγχολία,  πότε  το στοχασμό  και τον προβληματισμό και πότε την ελπίδα για το αύριο.

Το θέμα της συλλογής είναι ο Χρόνος. Ο χρόνος που μας χωρίζει, ο χρόνος που μας ενώνει, ο χρόνος που δεν σταματά, ο χρόνος που δεν σταματάμε.

Ο χρόνος που μας ορίζει, ο χρόνος που μας καθορίζει. Η αντίληψη του χρόνου που ενυπάρχει στην αντίληψη και τον καθορισμό της ύπαρξη μας.  Ο Χρόνος ο οποίος καθορίζει και αντιλαμβάνεται ο νους μας και μέσα στο οποίο ενυπάρχει η ουσία της νόησης και της συνείδησής μας.

Εάν σου ζητούσα να επιλέξεις ένα ποίημα από αυτή την συλλογή και να το αφιερώσεις στην Κορινθία , ποιο θα ήταν αυτό ;

Ποτέ

 

Οι θάλασσες

τα βουνά

τα σύννεφα της σιωπής μας

δρόμοι  ατέρμονοι είναι

ποτέ δεν μας χωρίζουν.

 

Στο χώρο

η ύπαρξή μας ολόκληρη

θύλακες αέρα αγκαλιάζει.

Η μυρωδιά μας πάλλεται

αγγίζει αποστάσεις

που κρύβονται σε αδιόρατες γραμμές.

 

  

Απομακρύνομαι

αλλά με πλησιάζεις.

Περπατώ μακριά σου

αλλά κοντά μου έρχεσαι.

 

Το φως σε ημιτόνια χάνεται

ο ήλιος χαράσσει μια πορεία.

Η ώρα παραπέτασμα του χρόνου μας

και οι σκέψεις

δεν μας χωρίζουνε ποτέ.

Από παρουσίαση βιβλίου της Αθηνάς στο “Αλλα Μαντάτα” στο Κιάτο

Μάλλον η δημιουργία και η έμπνευση δεν λείπουν στιγμή από τη ζωή σου , αφού αυτή την περίοδο ετοιμάζεις ένα καλλιτεχνικό δρώμενο..

Ναι, σε συνεργασία με τον Εικαστικό Γιώργο Συρίγα ετοιμάζουμε μια έκθεση με εικαστικές δημιουργίες, ποίηση και επιστήμη. Συγκεκριμένα το θέμα θα αφορά την άμεση σχέση της μεγάλης εικόνας του σύμπαντος με τον μικρόκοσμό μας. Πλανήτες, Φυσικά φαινόμενα και Άνθρωποι να εμπλέκονται σε έναν εικαστικό χορό.   Η έκθεση θα ονομάζεται ”Μαγνητικά πεδία” και προγραμματίζεται για το φθινόπωρο του 2018 στη γκαλερί ArtShot στην Αθήνα.

Αν αυτή τη στιγμή μπορούσαν με έναν μαγικό τρόπο να πραγματοποιηθούν τρεις ευχές σου , ποιες θα ήταν αυτές ;

Να μπορώ να έχω κοντά όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα.

Να σταματήσει η χώρα να υποφέρει όντας υποχείριο συμφερόντων.

Να μπορούσα να δω όλη την ανθρωπότητα να ευημερεί, χωρίς πολέμους και να εξερευνεί το διάστημα.

Αθηνά ήταν τόσο όμορφο που μας δόθηκε η ευκαιρία να έχουμε μια πρώτη γνωριμία μαζί σου κάνοντας αυτή την μικρή συνέντευξη. Εύχομαι να τα πούμε πάλι και να σε γνωρίσουμε από κοντά όταν θα βρεθείς ξανά στην πατρίδα. Καλοτάξιδα τα βιβλία σου και πάντα να είσαι αστείρευτη όπως τώρα …

Σας ευχαριστώ θερμά. Εύχομαι σε όλους τους αγαπητούς αναγνώστες δημιουργία, ομορφιά στη ζωή τους, ενσυναίσθηση, και επαγρύπνηση.

Δρ. Aθηνά Μελή
Καθηγήτρια αστροφυσικής, επιστημονική συντάκτρια, συγγραφέας, ποιήτρια.
● Βιογραφικό

1) Επιστήμη
Η Αθηνά Μελή γεννήθηκε στο Κιάτο Κορινθίας με καταγωγή από Θράκη, Στ. Ελλάδα
και Αχαία. Έχει ζήσει και εργαστεί σε έξι διαφορετικές χώρες…έξι διαφορετικές
πατρίδες. Από το 2011, ζει και εργάζεται στο Βέλγιο, στο χώρο της πανεπιστημιακής
έρευνας και εκπαίδευσης.
Έλαβε το διδακτορικό της στην Αστροφυσική από το διάσημο Imperial College
London (πανεπιστήμιο Λονδίνου), με υποτροφία. Επιπρόσθετα απέκτησε δίπλωμα
στη Γενική Ψυχολογία (Business and Technology Education Council, BTEC,
EDEXCEL) και πτυχίο στις Κοινωνικές επιστήμες, από το Βρετανικό Open University.
Σήμερα, ανήκει ως ανώτατη επιστημονική συνεργάτιδα και καθηγήτρια αστροφυσικής
στο επιστημονικό προσωπικό του Πανεπιστημίου της Γάνδης, ενώ παράλληλα,
διατελεί ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης, ερευνητικός
υπότροφος στο Ronin Institute, Montclair, επιστημονική επισκέπτρια στο Αθηναϊκό
Ινστιτούτο Εκπαίδευσης & ‘Ερευνας, και επιστημονική συνεργάτιδα στο
Πανεπιστήμιο της Alabama, Huntsville / NASA (Marshall Space Flight Center) –όπου
είχε προταθεί και για την θέση της επικεφαλής επιστήμονα στο τμήμα κοσμικών
ακτίνων το 2015.
Στη Γερμανία, έχει εργαστεί ως επιστημονική συνεργάτιδα και λέκτορας στο
Πανεπιστήμιο της Νυρεμβέργης και στο Πανεπιστήμιο του Ντόρτμουντ, και έλαβε δύο
φορές υποτροφία από την Γερμανική κυβέρνηση ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο
διάσημο Ίδρυμα Max-Planck Ραδιοαστρονομίας στη Βόννη (Max Planck Institute fur
Radioastronomie Bonn).
Υπήρξε βοηθός καθηγητή και επιστημονική συνεργάτιδα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,
και βοηθός καθηγητή στο Imperial College London, του πανεπιστημίου του Λονδίνου.
Επίσης έχει λάβει την διεθνώς αναγνωρισμένη υποτροφία Marie-Curie για έρευνα
στις κοσμικές ακτίνες στο Εθνικό Ίδρυμα Πυρηνικής Φυσικής και Μηχανικής του
Βουκουρεστίου.
Έχει γράψει επιστημονικά συγγράμματα και πληθώρα επιστημονικών άρθρων στο
αντικείμενο της αστροφυσικής υψηλών ενεργειών σε διεθνή έγκυρα επιστημονικά και
ερευνητικά περιοδικά.
Έχει δώσει διαλέξεις ως επίτιμη προσκεκλημένη ομιλήτρια σε διεθνή επιστημονικά
συνέδρια. Μεταξύ άλλων, είναι μέλος της Ελληνικής αστρονομικής εταιρείας και της
Διεθνούς αστρονομικής ένωσης, της Βελγικής και Ευρωπαϊκής εταιρίας Φυσικών, και
της ένωσης Ελλήνων Φυσικών. Επίσης είναι προσκεκλημένο μέλος του Αθηναϊκού
Ινστιτούτου Εκπαίδευσης & Έρευνας (AΘΙΝΕΕ), και είναι ιδρύτρια και επικεφαλής της
Βελγικής Εταιρείας (COSPA) Κοσμο-σωματιδιακής Φυσικής.

2) Λογοτεχνία – Τέχνες
Πέρα από την πιστή της ενασχόληση με την επιστήμη και την πανεπιστημιακή
εκπαίδευση και έρευνα, η δεύτερη αγάπη της για τη λογοτεχνία, ξεκίνησε από τα
πρώτα της σχολικά χρόνια. Σε ηλικία δεκαεννέα ετών λαμβάνει το 1ο της βραβείο για
διήγημα, σε πανελλήνιο διαγωνισμό λογοτεχνίας, και εν συνεχεία αποσπά άλλες δύο
τιμητικές διακρίσεις σε πανελλήνιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς ποίησης.
Η Αθηνά είναι μέλος της Λογοτεχνικής Διασπορικής Στοάς. Έχει εργαστεί και
ταξιδέψει σε πολλές χώρες, και ιδιαίτερα η αγάπη της για την Ιαπωνία και τον
πολιτισμό της, την ενέπνευσαν στη συγγραφή της πρώτης της συλλογής με Χαϊκού
ποιήματα, με τον τίτλο ”Με τις δεκαεφτά συλλαβές του είναι” που κυκλοφορεί από τις
εκδόσεις Φυλάτος (Σεπτέμβριος 2017).
Η δεύτερη ποιητική της συλλογή –με ποιήματα εμπνευσμένα από τα τελευταία
χρόνια που ζει στο εξωτερικό και μακριά από τη χώρα της– “Τα πάντα ρει και ουδέν
μένει” κυκλοφόρησε πρόσφατα (Φεβρουάριος 2018), από τις εκδόσεις Οσελότος.
Ποιήματά της έχουν συμπεριληφθεί σε ειδικά αφιερώματα ποίησης, και
βιβλιοπαρουσιάσεις, κριτικές και ποιήματά της δημοσιεύονται κατά καιρούς σε
ευρέως γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά (πχ. Φρέαρ, Στάχτες, Θράκα, Βαρελάκι,
Biblioteque, Fractal, Κουκιδάκι).
Ο καλλιτεχνικός της οίστρος, εκτός από τη γραφή, τα τελευταία τέσσερα χρόνια την
βρίσκει να ασχολείται επίσης ενεργά με τις εικαστικές τέχνες. Αυτή την εποχή
συνεργάζεται με γνωστό εικαστικό ετοιμάζοντας έκθεση σε γκαλερί της Αθήνας.
Η Αθηνά συνεχίζει να εμπνέεται, να δημιουργεί και να γράφει για τις μικρές, τυχαίες,
αποκαλυπτικές και απρόσμενες πλευρές της ζωής.