Το Ιουστινιάνειο τείχος γνωστό και ως “Ἑξαμίλιον”, εκτεινόταν κατά μήκος του Ισθμού από τις ακτές του Σαρωνικού ως τον Κορινθιακό κόλπο. Πρόκειται για ένα τεραστίων διαστάσεων αρχιτεκτονικό και στρατιωτικό εγχείρημα με σκοπό την προστασία και την άμυνα της Πελοποννήσου από χερσαίες βαρβαρικές επιδρομές και από εισβολείς που δεν διέθεταν στόλο για αποβάσεις.

Το διίσθμιο τείχος μήκους 7.500μ. και πλάτους 3,00μ. ενισχύεται με τετράπλευρους πύργους οι οποίοι εξέχουν της τειχογραμμής κατά ίσα περίπου μεσοδιαστήματα. Έχει θεμελιωθεί απ’ ευθείας επί του φυσικού βράχου και ακολουθεί την φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Εκτείνεται κατά μήκος μιας κορυφογραμμής στα βόρεια του Ιερού του Ποσειδώνα και για το χτίσιμό του έγινε χρήση αρχαίου οικοδομικού υλικού (κυρίως από το Ναό του Ίσθμιου Ποσειδώνα).

Η πρώτη κατασκευή του τείχους έγινε από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Β΄ (408-451 μ.Χ.). Σεισμοί του α΄ μισού του 6ου μ.Χ. αιώνα προκάλεσαν καταστροφή και εξασθένηση του τείχους. Ανάμεσα στα έτη 548-560 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός μερίμνησε για την ανοικοδόμηση του τείχους. Κατά τη Μεσοβυζαντινή περίοδο λίγα στοιχεία δείχνουν ότι το τείχος χρησιμοποιήθηκε για άμυνα απέναντι σε εισβολείς από τον Βορρά. Τον ύστερο 14ο αιώνα η απειλητική παρουσία των Οθωμανών Τούρκων καθιστούσε αναγκαία την ανοικοδόμηση του τείχους. Ο δεσπότης του Μυστρά Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος ήταν ο πρώτος που την σχεδίασε χωρίς ωστόσο να την πραγματοποιήσει. Η επισκευή έγινε τελικά από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο.

Η συνεχής χρήση του Ιουστινιάνειου τείχους για διάστημα μεγαλύτερο των 1.000 ετών αποδεικνύει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που επεδείχθη για την προστασία και έλεγχο της Πελοποννήσου.

Άννα Καντίκα

Φιλόλογος – Ιστορικός,

Εμψυχώτρια στο Κέντρο Ιστορίας και Επιστήμης
“Γραμμή του Χρόνου”