By 
Χρόνια Πολλά σε όσες και όσους γιορτάζουν σήμερα και είναι οι:
Θεοκλής, Θεοκλέας, Θεόκλεια, Σταύρος, Σταυριανός, Σταύρακας, Σταυράκιος, Σταυρής, Σταυράκης, Σταυρούλα, Σταυριανή, Σταυρίνα, Σταυρία.
Η γιορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού
Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου, την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, το κορυφαίο σύμβολο θυσίας και αγιασμού για τον Χριστιανισμό. Ο Σταυρός αποτελεί την αιώνια υπενθύμιση της θυσίας του Χριστού και, μαζί με την Ανάσταση, στηρίζει τη ζωή των πιστών.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Σταυρός βρέθηκε το 326 μ.Χ. από την Αγία Ελένη, μητέρα του Μ. Κωνσταντίνου, ύστερα από μεγάλο κόπο και θαυμαστό σημείο. Τον παρέδωσε στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος τον ύψωσε στο Γολγοθά, ενώ το 335 τοποθετήθηκε στον Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει καθιερώσει πέντε γιορτές προς τιμήν του Τιμίου Σταυρού:
6 Μαρτίου: Εύρεση του Σταυρού.
14 Σεπτεμβρίου: Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
7 Μαΐου: Μνήμη του σημείου του Σταυρού στον ουρανό επί Κυρίλλου Ιεροσολύμων.
3η Κυριακή των Νηστειών: Σταυροπροσκύνηση.
14 Αυγούστου: Έξοδος του Σταυρού από τα Ανάκτορα της Κωνσταντινούπολης.
Ο βασιλικός και τα έθιμα της ημέρας
Κυρίαρχο ρόλο στη γιορτή έχει ο βασιλικός, το μυρωδάτο φυτό που, σύμφωνα με την παράδοση, υπέδειξε στην Αγία Ελένη το σημείο όπου βρισκόταν ο Σταυρός. Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν βασιλικό στην εκκλησία για αγιασμό.
Τα τοπικά έθιμα συνδέουν τη γιορτή με τον κύκλο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας:
Θράκη: Οι γυναίκες άφηναν γλάστρες με βασιλικό κάτω από τις εικόνες για να αγιαστούν.
Θεσσαλία: Οι νοικοκυρές έφτιαχναν το προζύμι της χρονιάς, ενώ το πρώτο ψωμί, η «λειτουργιά», προσφερόταν στην εκκλησία.
Κρήτη: Οι αμπελουργοί σταύρωναν το κρασί με βασιλικό, ενώ οι νοικοκυρές χρησιμοποιούσαν λάδι από λιωμένες ελιές για το καντήλι.
Πελοπόννησος: Οι ελαιοπαραγωγοί έδεναν ρόδι με κλωνάρι ελιάς και το έριχναν στο γιαλό με ευχές για καλοχρονιά.
Έβρος: Οι νοικοκυρές έφερναν σπόρους στην εκκλησία για ευλογία, με τη φράση «Του Σταυρού σταύρωνε και σπείρε».
Οι βοσκοί έπαιρναν στην εκκλησία μαλλί και πρόσφορο· ευλογημένα κομμάτια από αυτά έβαζαν στα κουδούνια των κοπαδιών για προστασία.
Η μέρα που «ανοίγουν τα ουράνια»
Η λαϊκή πίστη θέλει ότι τη μέρα του Σταυρού «ανοίγουν τα ουράνια» σε σχήμα σταυρού, όπως και στα Θεοφάνεια, τη Μεταμόρφωση και την Πρωτοχρονιά. Από την ημέρα αυτή ξεκινούσε ο νέος γεωργικός κύκλος, τα χειμερινά ενοικιοστάσια και η προετοιμασία για τη σπορά.
Επειδή η γιορτή είναι αυστηρής νηστείας, σε ορισμένες περιοχές της Θεσσαλίας και της Ελασσόνας οι αμπελουργοί μοίραζαν σταφύλια στους συγχωριανούς.
Ιστορική υπενθύμιση
Αξίζει να σημειωθεί ότι την ημέρα της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου 1814, ιδρύθηκε στην Οδησσό η Φιλική Εταιρεία από τους Σκουφά, Ξάνθο και Τσακάλωφ, γεγονός που συνέδεσε τη μέρα αυτή και με την εθνική ιστορία.
Σήμερα λοιπόν, η γιορτή του Σταυρού ενώνει πίστη, παράδοση και ιστορία, θυμίζοντάς μας τη δύναμη του συμβόλου που αποτελεί τον πυρήνα της Ορθοδοξίας και της λαϊκής μας παράδοσης.
Comments