By 
Βαρύς λογαριασμός για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία με απόφασή της στις 11 Ιουνίου επιβάλλει πρόστιμο 392.195.733 ευρώ για παρατυπίες και κακοδιαχείριση των κοινοτικών αγροτικών ενισχύσεων μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ, για την περίοδο 2016 – 2023.
Η “καμπάνα” αυτή, που φέρει την υπογραφή της Κομισιόν, βασίζεται σε παραβιάσεις του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), και αφορά ελλιπείς ή καθόλου ελέγχους, αδιαφάνεια στη διανομή των επιδοτήσεων και συστημικά προβλήματα στην εποπτεία του μηχανισμού πληρωμών.
Το 1/4 των επιδοτήσεων χάνεται
Το ποσό των 392 εκατομμυρίων προκύπτει κυρίως από στρεμματικές ενισχύσεις για τα έτη 2021 και 2022, ύψους 79 και 76 εκατ. αντίστοιχα, αλλά και από ενισχύσεις νεαρών αγροτών των ετών 2018–2020, όπου επιβλήθηκε πρόσθετη διόρθωση 10% λόγω σοβαρών ελλείψεων στους ελέγχους.
Η οριζόντια διόρθωση 5% στα κονδύλια που προορίζονται για την Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, καταδεικνύει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θεωρεί το πρόβλημα μεμονωμένο, αλλά συστημικό και διαχρονικό.
Η Ελλάδα ανέμενε να λάβει περίπου 1,9 δισ. ευρώ από την ΚΑΠ το 2025, ωστόσο με την απόφαση αυτή περίπου το 1/4 του ποσού χάνεται, εκτός κι αν το βάρος μετακυλιστεί στον κρατικό προϋπολογισμό.
Ποιος πληρώνει το πρόστιμο;
Οι αγρότες ή το κράτος;
Δεδομένου ότι δεν έχουν εντοπιστεί συγκεκριμένοι παραβάτες – αφού οι έλεγχοι δεν έγιναν ποτέ – το πιθανότερο είναι ότι το πρόστιμο θα πληρωθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, επιβαρύνοντας τελικά τους φορολογούμενους και όχι όσους φέρονται να ωφελήθηκαν από την κακοδιαχείριση.
Σε διαφορετική περίπτωση, η κυβέρνηση θα κληθεί να περικόψει οριζόντια τις επιδοτήσεις κατά 5% σε όλους τους αγρότες, κάτι που θεωρείται άδικο και πολιτικά εκρηκτικό.
«Κίτρινη κάρτα» και συνέχεια…
Στελέχη του αγροτικού τομέα κάνουν λόγο για μόλις την αρχή των καταλογισμών. Ήδη, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εξετάζει ξεχωριστές υποθέσεις σχετικές με επιδοτήσεις σε ανύπαρκτα βοσκοτόπια και δήθεν “νέους αγρότες”, με δίκες να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Αξιοσημείωτο είναι ότι τον Μάρτιο του 2024, η Ελλάδα έχασε προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ για παλαιότερους καταλογισμούς και υποχρεώθηκε να πληρώσει και τα δικαστικά έξοδα, προϊδεάζοντας για το τι θα ακολουθήσει.
Πρόβλημα και σε άλλες χώρες – αλλά όχι στο ίδιο μέγεθος
Η ίδια απόφαση της Κομισιόν περιλαμβάνει πρόστιμα και σε άλλες χώρες όπως η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Δανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σουηδία. Ωστόσο, το υψηλότερο ποσό καταλογισμού αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα, γεγονός που καταδεικνύει το βάθος του προβλήματος.
Το Υπουργείο γνώριζε – Τι απαντά;
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ήταν ήδη ενήμερο για την επικείμενη απόφαση, καθώς είχε προηγηθεί διαδικασία ακρόασης και ανταλλαγής εγγράφων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ωστόσο, τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς δεν κρίθηκαν επαρκή, και η απόφαση εκδόθηκε κανονικά.
Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, ενώ αναμένεται να υπάρξει πίεση τόσο από αγροτικές οργανώσεις όσο και από την αντιπολίτευση, καθώς το πλήγμα στις επιδοτήσεις επηρεάζει άμεσα χιλιάδες παραγωγούς.
Το πρόστιμο των 392 εκατομμυρίων ευρώ αποτελεί ισχυρό σοκ για την ελληνική διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων και εκθέτει τον ΟΠΕΚΕΠΕ και συνολικά το ελληνικό μοντέλο διαχείρισης της ΚΑΠ. Περισσότερο όμως, αποτυπώνει ένα διαχρονικό έλλειμμα: της διαφάνειας, του ελέγχου και της πολιτικής λογοδοσίας.
Η επόμενη μέρα θα δείξει αν η «καμπάνα» θα αφυπνίσει ένα σύστημα που —επί χρόνια— μοίραζε επιδοτήσεις χωρίς ερωτήσεις.
Comments