By 
Με την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου 2025, η Ελλάδα επαναλαμβάνει τη γνώριμη διαδικασία απογραφής: πόσα πυροσβεστικά αεροσκάφη διαθέτουμε, πόσοι πυροσβέστες είναι ενεργοί, πόσα drones επιτηρούν τα δάση. Όμως, σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση του WWF Ελλάς, της Πυρομετεωρολογικής Ομάδας FLAME (του ΙΕΠΒΑ/Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών) και του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ – ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ), οι δασικές πυρκαγιές δεν αντιμετωπίζονται με λογιστικά δελτία και επιδείξεις εξοπλισμού, αλλά με τεκμηριωμένες πολιτικές, ουσιαστική συνεργασία και επιστημονική στρατηγική.
Η Έκθεση Αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασία
Οι αριθμοί δεν σβήνουν φωτιές
Η διαχείριση των πυρκαγιών στη χώρα μας, επισημαίνουν οι φορείς, εξακολουθεί να περιορίζεται σε μια αποσπασματική προσέγγιση: καταστολή, πρόστιμα και απαγορεύσεις. Όμως, όσο η Πολιτική Προστασία συνεχίζει να στηρίζεται σε αριθμητικά μεγέθη και οριζόντια μέτρα, τα καμένα στρέμματα θα αυξάνονται. Οι φλόγες στον Έβρο (2023), τη Βόρεια Εύβοια (2021) και την Αττική τα τελευταία χρόνια είναι ηχηρές υπενθυμίσεις της αποτυχίας μας να σχεδιάσουμε μακροπρόθεσμα.
Απουσία συνεργασίας και διαλόγου με την κοινωνία
Οι τρεις οργανισμοί καλούν σε άμεση ενεργοποίηση των επιστημονικών δεδομένων στον σχεδιασμό των δράσεων πρόληψης, με έμφαση στη συνεργασία των φορέων, τη διαφάνεια και την ενημέρωση των πολιτών. Η απουσία διαλόγου με τις τοπικές κοινωνίες και η μη αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης οδηγούν συχνά σε παράλογες ή αντικρουόμενες αποφάσεις, όπως καθολικές απαγορεύσεις πρόσβασης σε πάρκα που έχουν ήδη καθαριστεί επιμελώς.
Προσαρμοστικότητα και εκπαίδευση: δύο κρίκοι που λείπουν
Η κοινή ανακοίνωση υπογραμμίζει την ανάγκη για επικαιροποιημένη εκπαίδευση των στελεχών της Πολιτικής Προστασίας και ευέλικτα μοντέλα διαχείρισης. Αντί για έναν άκαμπτο, ενιαίο ορισμό της αντιπυρικής περιόδου, προτείνεται ένας δυναμικός σχεδιασμός με βάση πραγματικά δεδομένα – όπως οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες, η βλάστηση και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Αντιμετώπιση των πυρκαγιών στη ρίζα τους
Με πάνω από 9.500 πυρκαγιές ετησίως, η προσέγγιση της καταστολής δεν αρκεί. Απαιτείται στοχευμένη πρόληψη στα ανθρωπογενή αίτια, συλλογή και ανάλυση δεδομένων και διαφάνεια στην επικοινωνία με το κοινό. Μόνο έτσι μπορούν να χτιστούν καμπάνιες ενημέρωσης που θα εμπνέουν εμπιστοσύνη και θα αποδυναμώνουν τις θεωρίες συνωμοσίας.
Επιστημονική αξιολόγηση αντί για ποινικοποίηση
Από την άλλη πλευρά, η αξιολόγηση των αποτυχιών στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών γίνεται συχνά μέσα από ποινικές διαδικασίες, αντί για ανεξάρτητες, σταθερές και θεσμοθετημένες αξιολογήσεις με στόχο τη βελτίωση. Το ζητούμενο δεν είναι οι καταλογισμοί ευθυνών, αλλά η συλλογική μάθηση.
Η στρατηγική δεν είναι θέμα κόστους – είναι θέμα προτεραιοτήτων
Ένα ακόμη αγκάθι είναι η παντελής έλλειψη δημόσιας και δομημένης αποτύπωσης των δαπανών για την πρόληψη, την καταστολή και την αποκατάσταση. Η ανάλυση κόστους-οφέλους δεν πρέπει να γίνεται κατόπιν εορτής, αλλά να καθοδηγεί στρατηγικές αποφάσεις και να επιτρέπει λογοδοσία στους πολίτες.
Αόρατα οικοσυστήματα, ορατός κίνδυνος
Η στρατηγική μας συχνά παραβλέπει τα πιο ευάλωτα οικοσυστήματα, αφήνοντας απροστάτευτες περιοχές που δεν έχουν δυνατότητα φυσικής αναγέννησης. Οι φορείς καλούν σε ιεράρχηση βάσει επιστημονικών δεδομένων, ώστε να προστατευθούν περιοχές που κινδυνεύουν με πλήρη οικολογική κατάρρευση σε περίπτωση νέας πυρκαγιάς.
Διαχείριση τοπίου και ακραία φαινόμενα: Η επόμενη πρόκληση
Η σωστή δασοπονία, η παραδοσιακή γεωργία και η βιώσιμη κτηνοτροφία μπορούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των δασών και να μειώσουν την ένταση των πυρκαγιών. Όμως τα νέα φαινόμενα – πυρκαγιές με ακραία συμπεριφορά και αλληλεπίδραση με την ατμόσφαιρα – απαιτούν καινοτόμες λύσεις, με καταγραφή, πρόγνωση και κατανόηση των φαινομένων μέσα από πραγματικά δεδομένα.
Η προστασία των δασών απαιτεί σχέδιο – όχι ευχολόγια
Η διαχείριση των δασικών πυρκαγιών δεν μπορεί να περιορίζεται σε ασκήσεις ετοιμότητας και ανακοινώσεις. Χρειάζεται μακροπρόθεσμο σχέδιο, συνεργασία, επένδυση στη γνώση και την κοινωνική συμμετοχή. Η αντιπυρική περίοδος του 2025 δεν πρέπει να είναι μία ακόμη ευκαιρία που θα χαθεί μέσα σε πίνακες και αριθμούς.
Διαβάστε επίσης: Αποτίμηση αντιπυρικής περιόδου 2024 – WWF Ελλάς (Δεκέμβριος 2024)
Comments