Η “Ελληνική Νομαρχία” και το μυστήριο του συγγραφέα της: Ήταν Κορίνθιος;

Η Ελληνική Νομαρχία: Ήτοι Λόγος Περί Ελευθερίας (1806) θεωρείται το πιο επαναστατικό έργο του ελληνικού προεπαναστατικού Διαφωτισμού. Γράφτηκε από έναν «Ανώνυμο Έλληνα» και εκδόθηκε κρυφά στη Βιέννη, αποτελώντας ένα σφοδρό κατηγορητήριο κατά της οθωμανικής τυραννίας αλλά και των προεστών της εποχής. Παρότι έχουν περάσει περισσότερα από 200 χρόνια από την έκδοσή του, η ταυτότητα του συγγραφέα του παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα.

Τα τελευταία χρόνια, ενισχύεται η άποψη ότι ο συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας μπορεί να ήταν Κορίνθιος. Αν και δεν υπάρχει αδιάσειστη απόδειξη, αρκετές θεωρίες έχουν διατυπωθεί, με δύο ονόματα να ξεχωρίζουν: ο Πανούτσος Νοταράς και ο Γεώργιος Καλαράς, γιατρός από το Χιλιομόδι Κορινθίας.

Οι θεωρίες για τον συγγραφέα της “Ελληνικής Νομαρχίας”

1. Πανούτσος Νοταράς: Ο πολιτικός με την επαναστατική δράση

Ο Πανούτσος Νοταράς (1752-1849) ήταν μέλος της ισχυρής οικογένειας των Νοταράδων και πολιτικός που διαδραμάτισε ρόλο στα γεγονότα της Επανάστασης του 1821. Αν και ιστορικά δεν έχει αποδειχθεί, υπάρχει η άποψη ότι μπορεί να ήταν ο συγγραφέας της Ελληνικής Νομαρχίας, καθώς η κριτική του έργου προς τους προεστούς συμβαδίζει με τις απόψεις που εξέφραζε ο ίδιος. Ωστόσο, η θεωρία αυτή δεν έχει ισχυρή τεκμηρίωση.

2. Γεώργιος Καλαράς: Ο Κορίνθιος γιατρός και διανοούμενος

Μια άλλη άποψη, που διατυπώθηκε το 1944 από τον φιλόλογο Κώστα Παπαχρίστο, είναι ότι συγγραφέας της Νομαρχίας ήταν ο γιατρός και φιλόσοφος Γεώργιος Καλαράς από το Χιλιομόδι Κορινθίας. Σύμφωνα με τον Παπαχρίστο, η γλωσσική και ιδεολογική ταυτότητα του έργου ταιριάζει με τον Καλαρά, ο οποίος είχε έντονη πνευματική και πολιτική δραστηριότητα. Ωστόσο, η θεωρία αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί από άλλα ιστορικά στοιχεία.

3. Ο Αδαμάντιος Κοραής ή κάποιος άλλος;

Ορισμένοι, όπως ο Κ.Θ. Δημαράς, έχουν αποδώσει την Ελληνική Νομαρχία στον Αδαμάντιο Κοραή, λόγω της υψηλής λογιοσύνης και του ύφους του κειμένου. Ωστόσο, η πλειονότητα των ερευνητών απορρίπτει αυτή την εκδοχή, καθώς ο Κοραής διατηρούσε πιο μετριοπαθή στάση απέναντι στην Εκκλησία και τους προεστούς, ενώ η Νομαρχία είναι ένα κείμενο γεμάτο οργή και επαναστατικό πάθος.

Ένα μυστήριο που παραμένει άλυτο

Όπως τονίζει και ο Κ.Θ. Δημαράς, καμία από τις θεωρίες που έχουν προταθεί δεν συνοδεύεται από αμάχητα τεκμήρια. Η ταυτότητα του συγγραφέα της Ελληνικής Νομαρχίας συνεχίζει να αποτελεί γρίφο, τροφοδοτώντας την ιστορική έρευνα αλλά και τοπικές διεκδικήσεις, όπως η πιθανότητα να ήταν Κορίνθιος.

Μπορούμε ποτέ να μάθουμε με βεβαιότητα ποιος έγραψε αυτό το επαναστατικό μανιφέστο; Ή μήπως η ανωνυμία του συγγραφέα ήταν σκόπιμη, αφήνοντας το έργο να μιλήσει από μόνο του, χωρίς ονόματα και τίτλους;

Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό.