Από τη νεοκλασική Κόρινθο, στην πόλη τού σήμερα

Ηπόλη της Κορίνθου, τόσο κοντά στην Αθήνα, παραμένει ένας σχετικά άγνωστος στους πολλούς προορισμός. Και παρότι δεν έχει τη φήμη ενός ιστορικού αστικού κέντρου, είναι μια πόλη ήρεμη και συμπαθής που περπατιέται εύκολα, με θαλάσσιο μέτωπο και πολλά ενδιαφέροντα σημεία. Οσα παλιά σπίτια επιβιώνουν ανήκουν στον Μεσοπόλεμο καθώς η Κόρινθος υπέστη μια τεράστια καταστροφή από τον σεισμό του 1928. Στις 22 Απριλίου 1928, ώρα βραδινή, σεισμός μεγέθους 6,3 Ρίχτερ συγκλόνισε την Κορινθία και ισοπέδωσε τη νεοκλασική πόλη της Κορίνθου αφήνοντας 20 θύματα.

Οι παλιές φωτογραφίες και καρτ ποστάλ, πριν από το 1928, δείχνουν μια κομψή πόλη κατά το πρότυπο των αστικών κέντρων της παλαιάς Ελλάδας. Η ολική ή μερική καταστροφή των 2.000 κτιρίων της παλιάς Κορίνθου, ξεχασμένης πλέον και απωθημένης πίσω στον ιστορικό χρόνο, οφειλόταν –όπως είχε γραφτεί– και στην ύπαρξη πολλών πρόχειρων κατασκευών. Αυτό όμως ήταν ένα ευρύτερο πρόβλημα στην Ελλάδα του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, αν και για την Κόρινθο η μεγάλη καταστροφή οφειλόταν και στο σαθρό γεωλογικό υπόβαθρο όπως και στα οικοδομικά υλικά. Θα είχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να ανασυστήσει κανείς ως ερευνητικό πρόγραμμα τη νεοκλασική Κόρινθο και να τη συγκρίνει με άλλες πόλεις της Πελοποννήσου και της Στερεάς.

Μια παλιά καρτ ποστάλ με θέμα τον ναό του Αποστόλου Παύλου μάς θυμίζει την όψη και την ατμόσφαιρα της προσεισμικής Κορίνθου. Για το μέγεθος της τότε πόλης, ο ναός ήταν μεγαλοπρεπής και ως αρχιτεκτονική μορφή είχε συγγένειες, πλην του τρούλου, ακόμη και με τη Μητρόπολη Αθηνών. Στο ίδιο σημείο, υψώθηκε αργότερα ο νέος ναός του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος οικοδομήθηκε την περίοδο 1932-34 σε σχέδια του Κορίνθιου αρχιτέκτονα Νίκου Κοτσερώνη.

Με σπουδές στο Μόναχο, απ’ όπου αποφοίτησε το 1920, ο Νίκος Κοτσερώνης είχε εμπλακεί και στο φιλόδοξο σχέδιο ανέγερσης του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, την περίοδο 1921-22. Πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση της Κορίνθου και του Λουτρακίου, μια τιτάνια προσπάθεια που θα άξιζε επίσης μεγαλύτερη προβολή. Ο Κοτσερώνης σχεδιάζει τον νέο μεγαλοπρεπή ναό της Κορίνθου, σε συνεργασία με τον Αναστάσιο Ορλάνδο και αναλαμβάνει επίσης έργα και στο Λουτράκι (ξενοδοχείο «Απόλλων», νέο υδροθεραπευτήριο κ.ά.) καθώς και άλλα. Το Λουτράκι ξαναγεννιέται επίσης μετά τον σεισμό και εξελίσσεται σε μεγάλο κοσμικό και τουριστικό κέντρο στη διάρκεια της δεκαετίας του 1930.

Ο Αυτόνομος Οργανισμός Σεισμοπαθών Κορίνθου (ΑΟΣΚ) συστάθηκε με επικεφαλής τον μητροπολίτη Δαμασκηνό (1891-1949), τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, αντιβασιλέα και πρωθυπουργό. Ο Δαμασκηνός, σε στενή συνεργασία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, οργανώνει το χάος, εμψυχώνει τον πληθυσμό, ανασταίνει την Κόρινθο, όπως είχε λεχθεί.

Ατελείωτες οι ιστορίες από την παλαιά Κόρινθο. Ιστορίες που αποκλίνουν από το τοπικό ενδιαφέρον και αφορούν το πανελλήνιο. Η Κόρινθος απέκτησε στη δεκαετία του ’30 νέα, μοντέρνα, αντισεισμικά κτίρια, θαυμάσιας αισθητικής, ορισμένα από τα οποία σώζονται ώς σήμερα.

Η φωτογραφία του νέου ναού οφείλεται στον Kωνσταντίνο Γαλάνη και στην ευγενή μεσολάβηση της κυρίας Μαρίας Χρισταρά, «ψυχής» του Καλογεροπουλείου Ιδρύματος στην Κόρινθο.

Νίκος Βατόπουλος
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ