By 
Γράφει ο Λέκκας Σαράντος
Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην περιοχή της Αρχαίας Κορίνθου παρουσιάζεται ως ιδιαίτερα σημαντικό από την εποχή της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας.
Ο Σίσυφος ο ιδρυτής της πανάρχαιας πόλης Εφύρας που έμεινε γνωστή ως Αρχαία Κόρινθος και πρώτος βασιλιάς της τιμωρήθηκε να σηκώνει στους ώμους του ένα βράχο έως την κορυφή ενός βουνού και κατόπιν ο βράχος να πέφτει και η προσπάθεια να επαναλαμβάνεται αιώνια.
Στην μυθολογία μαθαίνουμε ότι ο Δίας είχε απαγάγει την κόρη του ποταμού Αισώπου, την Αίγινα, την οποία είχε μεταφέρει στο σημερινό ομώνυμο νησί περνώντας από την Εφύρα.
Ο Ασωπός αναζητούσε την κόρη του και ο Σίσυφος του αποκάλυψε το γεγονός με αντάλλαγμα ο Ασωπός να μεταφέρει μια πηγή του ποταμού στην πόλη του.
Σήμερα θα λέγαμε ότι ο Σίσυφος είναι το πρώτο θύμα της Λειψυδρίας που έχει ιστορικά καταγραφεί ως θυσία για την αντιμετώπιση της έλλειψης νερού.
Αφήνοντας την μυθολογία που έμμεσα αναδεικνύει ένα σύγχρονο πρόβλημα , τα αρχαϊκά , ελληνιστικά , βυζαντινά και οθωμανικά, χιλιάδες χρόνια και φθάνοντας στα μέσα του 20ου αιώνα διαπιστώνουμε ότι στην ίδια περιοχή , το ίδιο πρόβλημα διαμορφώνει τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που διαπερνούν κάθετα την τοπική κοινωνία.
Το πώς συμβάλει το νερό στην μεταβολή της παραγωγικής διαδικασίας και της βελτίωσης του βιοτικού επίπεδου των κατοίκων αλλά και το αντίστροφο, πως η έλλειψη του έχει οδυνηρά αποτελέσματα ακυρώνοντας όνειρα και ελπίδες για μια καλλίτερη ζωή φαίνεται με παραστατικό τρόπο από την αφήγηση ενός καθηγητή ιστορίας του πανεπιστημίου του Σικάγου που επισκέφτηκε σε βάθος χρόνου την Αρχαία Κόρινθο και κατέγραψε τις εμπειρίες του στο βιβλίο του : Η Μεταμόρφωση της Ελλάδος , από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
Μιλάμε για τον καθηγητή William McNeill που επισκέφτηκε την Αρχαία Κόρινθο το 1947,το 1956, το 1966 και το 1976.
Περίπου ανά δεκαετία για να διαπιστώσει την πρόοδο του χωριού (μεταξύ ορισμένων άλλων σε Πελοπόννησο , Θεσσαλία και Μακεδονία) και τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις του.
Στο σημερινό μας σημείωμα θα σταθούμε μόνο σε ότι έχει να κάνει με το νερό , την ύπαρξη ή την έλλειψη του στην περίοδο της 30ετιας που ο καθηγητής επισκέφτηκε το χωριό της Αρχαίας Κορίνθου.
Ο καθηγητής μας ενημερώνει ότι ο πληθυσμός του χωριού το 1947 ανέρχονταν σε 1530 κατοίκους όπου κυριαρχούσαν οι εύποροι αγρότες με την σταφίδα να αποτελεί το κυρίαρχο παραγόμενο προϊόν.
Το 1947 εν μέσω εμφυλίου πολέμου και εξ αυτού του λόγου του αποκλεισμού των προϊόντων από τις αγορές της Αθήνας και του εξωτερικού η τιμή της σταφίδας είχε καταρρεύσει , το ίδιο και η παραγωγή της , οπότε η διάθεση του προϊόντος υποβαθμίστηκε σε επίπεδο αντιπραγματισμού.
Μας πληροφορεί όμως ότι πριν τον πόλεμο στο χωριό είχαν ανοιχθεί τριάντα πηγάδια όμως το 1947 δεν υπήρχαν ανταλλακτικά για τις αντλίες και διαθέσιμα καύσιμα οπότε η άρδευση είχε σταματήσει και οι καλλιέργειες ειδικά φρούτων και λαχανικών είχαν περιοριστεί στο ελάχιστο με τους κατοίκους να συμφωνούν στο σύνολο τους παρά τις γενικότερες πολιτικές τους αντιθέσεις ότι χωρίς άρδευση παραγωγή δεν πρόκειται να υπάρξει.
Το 1956 μας πληροφορεί ότι η Παλαιά τότε Κόρινθος είχε αρχίσει να γνωρίζει μια άνευ προηγουμένου ευημερία.
Τα πηγάδια από δέκα που ήταν προπολεμικά έφθαναν τα 163 και το νερό έδινε την δυνατότητα να μπουν στην παραγωγή νέες καλλιέργειες σε εκτάσεις που μέχρι τότε ήταν κατάλληλες μόνο για σιτηρά.
Η αξία των αγροτικών προϊόντων ήταν 10πλασια από ότι προπολεμικά με κυρίαρχο πλέον προϊόν την ντομάτα ενώ μπήκαν στην παράγωγη βερίκοκα , σταφύλια και άλλων ποικιλιών όπως φράουλα, κέρινο , καλμέρια και πολλά και κάθε είδους κηπευτικά.
Ο νέος πλούτος οδήγησε στην κατασκευή νέας εκκλησίας η όποια κτίστηκε με ίδια κεφάλαια της κοινότητας , ενώ ο φωτισμός που ήρθε στο χωριό την ίδια χρονιά άλλαξε τα δεδομένα της παραγωγικής διαδικασίας.
Ο πληθυσμός αυξήθηκε , το 1961 έφτασε τους 1732 κατοίκους παρά την ύπαρξη του φαινομένου της μετανάστευσης σε Αθήνα, ΗΠΑ, Αυστραλία και Καναδά.
Όπως μας ενημερώνει ο καθηγητής στο χωριό επικρατούσε πολλή καλλίτερη διάθεση παρότι ο ανταγωνισμός με την Κρήτη είχε περιορίσει τις τιμές της ντομάτας.
Είχε έρθει όμως η ώρα των οπωροφόρων δένδρων , λεμονιές , πορτοκαλιές , αχλαδιές , μιας και η ύπαρξη νερού τα στήριζε με ευκολία .
Το 1966 στην νέα επίσκεψη του στο χωριό παρατηρεί ότι η ευημερία έχει χάσει την αρχική ορμή της .
Η λειψυδρία και οι περιορισμοί της είχαν κάνει την εμφάνιση τους και το μεγάλο πλέον πρόβλημα ξεκινούσε αφού τα πολλά πηγάδια είχαν προκαλέσει πτώση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα.
Η υπεράντληση απειλούσε να αλατώσει τα νερά μιας και ο Κορινθιακός κόλπος ήταν ακριβώς μπροστά από την Κορινθιακή πεδιάδα σε χαμηλό επίπεδο ενώ παράλληλα ήταν δύσκολο να βρεθούν αντίστοιχα κερδοφόρες καλλιέργειες που να μην απαιτούν άρδευση.
Ο αριθμός των κατοίκων παρόλα αυτά είχε αυξηθεί το 1966 σε 1800 κατοίκους με το ευτύχημα όμως η δημιουργία εργοστασίων γύρω από την πόλη της Κορίνθου να υποδέχεται το πλεονάζον αγροτικό εργατικό δυναμικό καλύπτοντας το έλλειμμα εργασίας .
Το 1976 η κατάσταση δεν είχε αλλάξει και πολύ, τα προβλήματα ύδρευσης παρέμεναν όμως οι ανάγκες μειώθηκαν αφού ένα μεγάλο μέρος των κατοίκων ασχολούνταν στον δευτερογενή τομέα και σε εργοστάσια της περιοχής ,ενώ και η μετανάστευση περισσότερο πλέον προς το εσωτερικό της χώρας περιόριζε σταδιακά τους απασχολούμενους στον αγροτικό τομέα.
Το σήμερα είναι ακόμη πιο ζοφερό και η λειψυδρία κινδυνεύει να μειώσει περαιτέρω σε σημείο αφανισμού και τους τελευταίους ασχολούμενους με τον αγροτικό τομέα .
Παλιότερα η λειψυδρία οδηγούσε στα σιτηρά , σήμερα οδηγεί στις ξερικές ελιές , στην ερήμωση και την εγκατάλειψη.
Απαιτούνται επομένως άμεσα μέτρα διότι η λειψυδρία οδηγεί την παράγωγη σε τέλμα και η επακόλουθη έλλειψη τροφίμων αρχικά εκτοξεύει τις τιμές και τον πληθωρισμό και καταληκτικά οδηγεί σε επισιτιστική κρίση.
Πολύπλοκα έργα απαιτούν χρόνο και μεγάλες δαπάνες οπότε δεν αποτελούν λύση για την άμεση αντιμετώπιση του φαινομένου .
Οι μονάδες αφαλάτωσης για άδρευση μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν την λύση με την συμμέτοχη στην ανάπτυξη τους και ιδιωτικών κεφαλαίων ως συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα δεδομένων των δημοσιονόμων περιορισμών της χώρας.
Το πρόβλημα θα γίνεται σταδιακά εντονότερο οπότε και οι λύσεις που απαιτούνται πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα χωρίς χρονοτριβή και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις .
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
Comments