Η Ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδος

Το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους και αφοσιωμένους κλάδους της δημόσιας ασφάλειας της χώρας. Η ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος είναι συνυφασμένη με την εξέλιξη της σύγχρονης Ελλάδας, από την ίδρυση του κράτους έως σήμερα, ενώ αντικατοπτρίζει τις προσπάθειες για την προστασία της ζωής, της περιουσίας και του περιβάλλοντος από πυρκαγιές και άλλες καταστροφές.

Πριν την ίδρυση του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδος, η πυρασφάλεια στη χώρα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη και στηριζόταν κυρίως σε εθελοντικές πρωτοβουλίες και αυτοσχέδιες προσπάθειες των κατοίκων. Οι πυρκαγιές συχνά προκαλούσαν καταστροφές, καθώς δεν υπήρχε οργανωμένη κρατική μέριμνα για την πρόληψη και την καταπολέμησή τους. Οι πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας ήταν ευάλωτα στις φλόγες, τα οποία διέθεταν περιορισμένα μέσα και ελάχιστη εκπαίδευση για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.

Ίδρυση και Πρώιμη Περίοδος

Το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος ιδρύθηκε επίσημα το 1930 με το Νόμος 4661 «περί διοργανώσεως Πυροσβεστικού Σώματος», που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Σύμφωνα με αυτόν, ιδρύεται το Πυροσβεστικό Σώμα ανεξάρτητο με δικούς του νόμους, με πλήρη αυτοδιοίκηση σε μορφή Ν.Π.Δ.Δ. και υπαγωγή στο Υπουργείο των Εσωτερικών.

Ν.46611930 – ΦΕΚ 153Α12.5.1930

 Για τη στελέχωσή του, τοποθετήθηκαν, μετατασσόμενοι από το Λόχο Πυροσβεστών, πενήντα έξι υπαξιωματικοί και πυροσβέστες, καθώς και έντεκα αξιωματικοί. Την ευθύνη της οργάνωσης του νέου Πυροσβεστικού Σώματος ανέλαβε, με απόφαση του ιδίου του Ελευθέριου Βενιζέλου και με τον τίτλο του Τεχνικού Επιθεωρητή, ο Αλκιβιάδης Κοκκινάκης, χημικός μηχανικός και πρώην Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Πετρούπολης.

Η Μεταπολεμική Περίοδος και οι Σύγχρονες Εξελίξεις

Παράλληλα, την περίοδο της κατοχής, πολλοί ήταν οι υπάλληλοι του Σώματος που οργανώθηκαν και συμμετείχαν σε διάφορες αντιστασιακές οργανώσεις.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο Πόλεμο, η ανάγκη για την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό του Πυροσβεστικού Σώματος έγινε ακόμη πιο επιτακτική. Το 1949, ιδρύθηκε η Πυροσβεστική Ακαδημία με στόχο την εκπαίδευση και την κατάρτιση νέων πυροσβεστών. Από τότε, το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη και άρτια εξοπλισμένη υπηρεσία, με εξειδικευμένες μονάδες για την αντιμετώπιση πυρκαγιών, διασώσεων και άλλων εκτάκτων αναγκών.

H ιστορία των πυροσβεστικών οχημάτων

Στην πλούσια ιστορία των πυροσβεστικών οχημάτων στην χώρα μας που ξεκινά από τα χρόνια του Όθωνα με τις χειροκίνητες αντλίες, υπάρχουν μερικές σημαντικές χρονολογίες σταθμοί.

Πυροσβεστικό όχημα 1924 Magirus-Deutz

Τον Μάιο του 1923, μια νέα σελίδα στην πυροσβεστική ιστορία του τόπου μας δημιουργήθηκε, όταν στο Πεδίον του Άρεως παρουσιάζονταν, με τη σχετική επισημότητα τα πρώτα δεκαέξι βενζινοκίνητα οχήματα. Η προμήθειά τους είχε αποφασιστεί τρία χρόνια νωρίτερα, με αφορμή τεράστια πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει (Ιούνιος 1920) στους βασιλικούς στάβλους, εκεί όπου αργότερα ανεγέρθηκε το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (Σταδίου, Βουκουρεστίου, Πανεπιστημίου, Αμερικής).

25 Μαρτίου 1940 Τα νέα κλιμακοφόρα Μagirus, και τα υπόλοιπα νεοαποκτειθέντα πυροσβεστικά οχήματα παρευλάνουν μπροστά από την εξέδρα των επισήμων στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.

Το 1948 παραχωρούνται στο Πυροσβεστικό Σώμα, τα πρώτα πλωτά μέσα, τρία ρυμουλκά που διασκευάστηκαν σε πυροσβεστικά πλοία.

Το 1957 αρχίζει η παραλαβή πενήντα πυροσβεστικών οχημάτων τύπου MAGIRUS – DEUTZ με τα οποία βελτιώνεται η επιχειρησιακή δυνατότητα του Πυροσβεστικού Σώματος. Ήταν τα νέα ευέλικτα πυροσβεστικά οχήματα, μικρότερα σε μήκος από τα παλαιότερα, ώστε να μπορούν να εισχωρήσουν και στον πιο στενό δρόμο.

Η επόμενη εντυπωσιακή προμήθεια οχημάτων ήταν περίπου τρεις δεκαετίες αργότερα, το 1958

Σημαντικά Ορόσημα

• 1975: Ξκίνησε η αξιοποίηση τής από αέρος καταστολής των δασικών πυρκαγιών με την άφιξη των πρώτων ειδικευμένων για τακτική αεροπυρόσβεση αεροσκαφών Canadair CL-215. Αξίζει, μάλιστα, στο σημείο αυτό να ειπωθεί ότι η Ελλάδα κατέχει και ένα παγκόσμιο ρεκόρ στον τομέα της αεροπυρόσβεσης, όταν, στις 5 Ιουλίου του 1998, 5 CL-215 πραγματοποίησαν 300 ρίψεις νερού σε αποστολή κατάσβεσης δασικής πυρκαγιάς στην Αυλώνα.
• 28 Απριλίου 1987: Ίδρυση της Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ) βάσει του ΠΔ 96 «Ίδρυση της Ειδικής Μονάδας Αντιμετώπισης Καταστροφών», η οποία εξειδικεύεται στην αντιμετώπιση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών.Η κύρια ευθύνη της είναι διάσωση σε ακραίες καταστάσεις ή όπου χρειάζεται εξειδικευμένη αντιμετώπιση όπως διάσωση από πλημμύρες, σεισμούς, ορεινή διάσωση, υποβρύχια έρευνα, ΧΒΡ συμβάντα, καθώς και συνδρομή στο λοιπό πυροσβεστικό έργο (πυρκαγιές, τροχαία και βιομηχανικά ατυχήματα κ.α.).
• 1998: Ψηφίζεται ο ν. 2612/1998, με θετική ψήφο μόνο των (παρόντων) βουλευτών της τότε συμπολίτευσης (επί 256 ψηφισάντων: 44 απόντες, 136 υπέρ, 120 κατά, με τον οποίο η δασοπυρόσβεση ανατίθεται κατ’ αποκλειστικότητα στο Πυροσβεστικό Σώμα και παραμένει το αντικείμενο της πρόληψης στη Δασική Υπηρεσία. Μάταια έσπευσαν να καταθέσουν στην αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου τις τεκμηριωμένες επιστημονικά απόψεις η Δασολογική και οι Δασοπονικές Σχολές και οι Δασικές Συνδικαλιστικές ενώσεις. Διατάσσεται η Δασική Υπηρεσία να παραδώσει στο Πυροσβεστικό Σώμα, εκτός από τα πυροσβεστικά οχήματα, τα επιβατικά αυτοκίνητα και σχεδόν όλο το ραδιοτηλεφωνικό υλικό. Ακόμα την ίδια χρονιά μετατάσσονται στο Πυροσβεστικό Σώμα 1.200 Δασοφύλακες και Οδηγοί, χωρίς αντικατάσταση.
• 1991: Το Πυροσβεστικό Σώμα ήταν η πρώτη κρατική υπηρεσία που επίσημα υιοθέτησε την έννοια του εθελοντισμού στην Ελλάδα δημιουργώντας τον Θεσμό του Εθελοντή Πυροσβέστη (ν. 1951/91), μια πρωτοπόρα πρωτοβουλία για τα μέχρι τότε δεδομένα της χώρας, επιτρέποντας έτσι την νόμιμη συμμετοχή του εκπαιδευμένου και πιστοποιημένου από το σώμα ενεργού πολίτη στην αποστολή του σώματος.
• 2001: Αναδιοργάνωση του Σώματος και δημιουργία νέων σύγχρονων υπηρεσιών και κέντρων εκπαίδευσης.

Το Πυροσβεστικό Σώμα Σήμερα

Σήμερα, το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος αριθμεί χιλιάδες άνδρες και γυναίκες που υπηρετούν σε πυροσβεστικούς σταθμούς και κέντρα εκπαίδευσης σε όλη τη χώρα. Με σύγχρονα οχήματα, εξοπλισμό και τεχνογνωσία, οι πυροσβέστες βρίσκονται πάντα στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στις πυρκαγιές και άλλες καταστροφές.

Ο προορισμός και η αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος είναι η ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του κράτους, κατά των κινδύνων πυρός, θεομηνιών και πλημμυρών.

Ειδικότερα, αποστολές που επιλαμβάνεται άμεσα είναι σε:

• Πυρκαγιές (σε ειρηνική και πολεμική περίοδο).
• Δασοπυρόσβεση.
• Τροχαία ατυχήματα.
• Τεχνολογικά ατυχήματα και βιομηχανικές καταστροφές.
• Θεομηνίες (πλημμύρες, σεισμοί, καταρρεύσεις).
• Παροχή βοήθειας και διάσωσης ατόμων σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις.
• Επιβολή προληπτικών μέτρων για όλα τα προηγούμενα και έκδοση σχετικών βεβαιώσεων.
• Απεγκλωβισμό ατόμων από ανελκυστήρες.
• Διενέργεια προανάκρισης σε περιπτώσεις εμπρησμών.
• Συγκρότηση μικτών Υπηρεσιών Πολιτικής Σχεδίασης και Έκτακτης Ανάγκης (ΠΣΕΑ)
• Ενίσχυση άλλων Σωμάτων (Αστυνομίας, Λιμενικού) και στρατιωτικών αρχών εφόσον ζητείται για θέματα της αρμοδιότητάς του.
• Εκπαίδευση του κοινού σε θέματα άμεσης αντιμετώπισης πυρκαγιών.
• Επιβολή και έλεγχο μέτρων προστασίας, όπου προβλέπεται δια νόμου ή κρίνεται απαραίτητο.

Συμβολή στην Κοινωνία

Το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος δεν περιορίζεται μόνο στην καταπολέμηση πυρκαγιών. Οι πυροσβέστες είναι εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίζουν κάθε είδους έκτακτες καταστάσεις, από τροχαία ατυχήματα και πλημμύρες μέχρι σεισμούς και τεχνολογικά ατυχήματα. Η συνεχής εκπαίδευση, η προετοιμασία και η αφοσίωση τους καθιστούν το Πυροσβεστικό Σώμα έναν από τους πιο αξιόπιστους και σεβαστούς φορείς της δημόσιας ασφάλειας στην Ελλάδα.

Η ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδος είναι μια ιστορία αφοσίωσης, θάρρους και προσφοράς. Από τις πρώτες οργανωμένες προσπάθειες πυρόσβεσης έως τη σύγχρονη εποχή, το Σώμα έχει αποδείξει ξανά και ξανά την ανεκτίμητη αξία του στην προστασία της ζωής, της περιουσίας και του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας.

Βιβλιογραφία

1. Χατζηβασιλείου, Ι. (2005). Η ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος Ελλάδος. Εκδόσεις Παπαζήση.
2. Κωνσταντινίδης, Π. (2010). Οι Έλληνες Πυροσβέστες: Ιστορία και Δράση. Εκδόσεις Καστανιώτη.
3. Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (2002). Η εξέλιξη της πυρασφάλειας στην Ελλάδα. Εκδόσεις ΥΠΕΠΘ.
4. Σακελλαρίου, Μ. (2018). Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος: Από την ίδρυση στη σύγχρονη εποχή. Εκδόσεις Σάκκουλα.
5. Αντωνόπουλος, Δ. (2016). Πυρόσβεση και Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα. Εκδόσεις Γρηγόρη.
6.  Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδος
7. Πτήση & Διάστημα
   
8. fireservice.gr