By 
Ευτυχία Σουφλέρη & Σταύρος Μαλιχούδης
Τις κύριες βιομηχανικές μονάδες που ρύπαναν την ατμόσφαιρα κατά τα έτη 2007-2022 αποκαλύπτει έρευνα του ευρωπαϊκού δικτύου δημοσιογραφίας Correctiv.Europe σε συνεργασία με το Solomon.
Το Correctiv.Europe εξασφάλισε και ανέλυσε για πρώτη φορά δεδομένα που υπέβαλαν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) συνολικά 30.000 βιομηχανικές εγκαταστάσεις και 20.000 μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην ΕΕ, που υποχρεούνται -βάσει υπέρβασης συγκεκριμένων ορίων- να δηλώνουν τις εκπομπές αερίων που προκύπτουν από τη λειτουργία τους, και μοιράστηκε τα ευρήματα με ευρωπαϊκά Μέσα, ανάμεσα στα οποία και το Solomon.
Στην Ελλάδα, 15 από τους 30 κορυφαίους βιομηχανικούς ρυπαντές της ατμόσφαιρας αποτελούν εργοστάσια παραγωγής ενέργειας που ανήκουν στη ΔΕΗ. Στη λίστα συναντάμε επίσης τα διυλιστήρια πετρελαίου των Motor Oil και Ελληνικά Πετρέλαια, τα εργοστάσια των τσιμεντοβιομηχανιών ΤΙΤΑΝ και ΑΓΕΤ/Lafarge, αλλά και εγκαταστάσεις των Elpedison, Protergia, ΛΑΡΚΟ, και ΤΕΡΝΑ.
Η έρευνα υπολογίζει και το ετήσιο συνολικό κόστος επιβάρυνσης των δημοσίων συστημάτων υγείας από τη λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων που εξετάζονται. Για το ελληνικό σύστημα υγείας, το συνολικό κόστος αγγίζει τα 5,3 δισ. ευρώ. Το 2021, στην ατμοσφαιρική ρύπανση αποδόθηκαν 10.000 θάνατοι στην Ελλάδα.
Η μεθοδολογία: Οκτώ ρύποι υπό εξέταση
Ως ατμοσφαιρική ρύπανση λογίζεται η προσθήκη στην ατμόσφαιρα κάθε υλικού που επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ζωντανών οργανισμών και το οικοσύστημα.
Το σύνολο των δεδομένων που αναλύθηκαν στην παρούσα έρευνα προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Μητρώο Εκπομπής και Μεταφοράς Ρύπων (E-PRTR), το οποίο ενημερώνεται ετησίως και περιλαμβάνει 91 βασικούς ρύπους.
Διευκρινίζεται πως το E-PRTR καταγράφει μόνο την ατμοσφαιρική ρύπανση που δημιουργείται από μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις και γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τον ΕΟΠ, ευθύνονται για περίπου 20% της συνολικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην ΕΕ.
Αυτό σημαίνει ότι σημαντικές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως η κυκλοφορία (π.χ. μέσα μεταφοράς) ή η οικιακή κατανάλωση ενέργειας (π.χ. θέρμανση), δεν περιλαμβάνονται στο σύνολο δεδομένων. Επομένως, οι επιπτώσεις τους δεν εξετάστηκαν στην παρούσα έρευνα.
Ύστερα από εξέταση της νομοθεσίας της ΕΕ και διαβούλευση με επιστημονικές πηγές, το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον εστιάστηκε σε πέντε κύριους ατμοσφαιρικούς ρύπους (PM10, αμμωνία, οξείδια του αζώτου, οξείδια του θείου, πτητικές οργανικές ενώσεις χωρίς μεθάνιο) και τρια αέρια θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, οξείδιο του αζώτου).
Οι μεν ρύποι μπορούν να προκαλέσουν καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, και αναπνευστικά προβλήματα. Τα δε αέρια σχετίζονται με την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι κορυφαίοι βιομηχανικοί ρυπαντές στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, στους 30 κύριους βιομηχανικούς ρυπαντές της ατμόσφαιρας κατά τα έτη 2007-2022 συναντάμε τις κορυφαίες εταιρείες του ενεργειακού τομέα (π.χ. λιγνιτικά εργοστάσια, διυλιστήρια) και της βιομηχανίας ορυκτών προϊόντων.
Συγκεκριμένα, 23 μονάδες προέρχονται από τον ενεργειακό τομέα, πέντε μονάδες από την βιομηχανία ορυκτών προϊόντων, και δύο μονάδες από την παραγωγή και μεταποίηση μετάλλων.
Οι 15 από τις 30 καταγραφές αφορούν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ, υπογραμμίζοντας το πολλαπλάσιο περιβαλλοντικό αποτύπωμα που είχαν ιδίως οι λιγνιτικές μονάδες: τις πρώτες πέντε θέσεις καταλαμβάνουν ο ατμοηλεκτρικός σταθμός (ΑΗΣ) Αγίου Δημητρίου στην Κοζάνη, καθώς και οι σταθμοί Καρδιάς και Αμύνταιου, δύο σταθμοί της Μεγαλόπολης (III, V) και η μονάδα της Πτολεμαΐδας.
Comments